.png)
«ΦΕΣΤΙΒΑΛ» ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΩΓΩΝΙ
Θα ήταν μεγάλη παράλειψη για έναν Πωγωνήσιο, να μην επισημάνει την απουσία της Πωγωνήσιας παράδοσης, φορεσιάς και χορού, από το « 1ο Φεστιβάλ» Ηπειρωτικού χορού» που επί τριήμερο παρουσίασε η Περιφέρεια Ηπείρου με τη συνδρομή κάποιων «παραγόντων», στο Θέατρο «ΦΡΟΝΤΖΟΥ» στα Γιάννενα.
Δεν είναι «παράπονο», δεν είναι «διαμαρτυρία», δεν είναι «κριτική». Είναι μια παραδοσιακή θεώρηση των όσων επί τριήμερο παρουσίασε Γιαννιώτικο Τηλεοπτικό κανάλι, τις πολύ βραδινές ώρες μέχρι το μεταμεσονύκτιο και η παρακολούθηση ήταν άνετη, με όλα τα καλά στερεοσκοπικά και επίπεδα πλάνα που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία.
Ας ξεκινήσουμε με τον τίτλο της εκδήλωσης. «1ο Φεστιβάλ». Αποτελεί ένα έλλειμα της Ιστορίας της παράδοσης τέτοιας εκδήλωσης, να αγνοείται πότε και ποιοί στο παρελθόν παρουσίασαν τους Ηπειρωτικούς παραδοσιακούς χορούς με ιδιαίτερα επιλεγμένες και προσεγμένες αντιπροσωπευτικές φορεσιές, σε εθνικές επετείους στην Αθήνα και στα Γιάννενα, ή σε οργανωμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ο τίτλος «Φεστιβάλ» στερείται Ηπειρωτικής παράδοσης ως μία ξενόγλωσση έκφραση, που ξέχασε, ότι η παράδοση στο χορό εκφράζεται και διατηρείται από την αρχαιότητα με τη λέξη ΠΑΝΗΓΥΡΙ. Το «Πανηγύρι» στην ΄Ηπειρο και ιδιαίτερα στα χωριά του Παλαιοπωγωνίου, είχε κάποιους ιεραρχημένους κανόνες, τους οποίους σέβονταν όλοι οι συμμετέχοντες. Το τσιφτετέλι και οι ατομικές «γυροβολιές», με χέρια υψωμένα, με ή χωρίς μαντήλι, που εμφανίστηκαν στην τηλοψία, νόθευσαν την προσπάθεια και δεν είχαν καμιά σχέση με τους παραδοσιακούς χορούς της Ηπείρου.
Η απουσία ενός Πωγωνησιακού χορευτικού συγκροτήματος, αποτελεί μια παράληψη του προγράμματος με ευθύνη της οργανωτικής ομάδας, του Δήμου Πωγωνίου και συλλογικών φορέων του Παλαιοπωγωνίου που διαθέτουν πλήρεις συλλογές αυθεντικών φορεσιών, και πρέπει να εξηγηθεί αυτή η απουσία χορευτικού συγκροτήματος μιας περιοχής, με ιδιαίτερη εντυπωσιακή φορεσιά και ιδιαίτερα πλούσιο χορευτικό κατάλογο ρυθμών. Η εκφορά των παρουσιαστών ότι το Πωγώνι αντιπροσωπεύεται με το συγκρότημα γυναικών από το Κεφαλόβρυσο, χορέυοντας μάλιστα βλαχόφωνα τραγούδια με Πωγωνήσιο χορευτικό ρυθμό, ήταν μια ασύνετη νόθευση της έννοιας της παραδοσιακής προβολής του «Φεστιβάλ». Με ανάλογη κριτική και με μια αυστηρή παρατήρηση της εκδήλωσης, είναι και η παράληψη να εμφανιστεί ένα χορευτικό συγκρότημα από τη Δερόπολη, με τα ταυτόσημα με το Πωγώνι παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Και ήταν νόθευση, για την έννοια της αντιπροσωπευτικότητας του «Φεστιβάλ», να εμφανίζονται Δεροπολίτικες φορεσιές σε τοπικά συγκροτήματα μικρών οικισμών ανάμεικτα με άλλες φορεσιές, άσχετες με κάποια ανύπαρκτη εντόπια. Την απουσία Πωγωνίου και Δερόπολης δεν την κάλυψε βέβαια η παρουσίαση Κρητικού συγκροτήματος, με όση καλή διάθεση και δεσμούς μπορούν να υπάρχουν με την αγαπημένη μας Κρήτη.
Τα διπλά και τριπλά χορευτικά συγκροτήματα από την ίδια περιοχή και το ίδιο χωριό, προκαλούν πρόσθετα την παντελή απουσία του Πωγωνίου και Δερόπολης, και σημείο υπερβολής με τις ταυτόσημες φορεσιές, χορεύοντας μάλιστα και τους ίδιους σχεδόν χορευτικούς ρυθμούς. Φιλότιμες οι προσπάθειες μικρών χωριών και συνοικιακών συλλόγων για την παρουσία χορευτικών ομίλων, με δανεικές φορεσιές, μερικές άσχετες με την Ηπειρωτική παράδοση (Αμαλίας), ή χορευτικούς ρυθμούς χωρίς κάποια σύνδεση παραδοσιακής ή ιστορικής εντοπιότητας. Απουσίασε επίσης και ένας αυθεντικός και πλήρης σε σύνθεση και καγγελίσματα ο χορός «Καγγελάρης», στην όλη πίστα του θέατρου του Φρόντζου, που φιλοξένησε πολλές άλλες στο παρελθόν παρουσιάσεις παραδοσιακών χορών της Ηπείρου.
Αυτά με καλή πρόθεση και με μια ιδιαίτερη επισήμανση για την απουσία του «λευκού σύνολου», Πωγωνήσιας και Δεροπολίτικης φορεσιάς, με τη μοναδική ομπόλια και το πόσι. Ήταν ένα έλλειμα παράδοσης του Πωγωνίου και της Δερόπολης που αποτελούν ακόμη ένα υπαρκτό κομμάτι του ακριτικού Ηπειρωτικού Ελληνισμού. Οι διαχειριστές της παράδοσης πρέπει να μη το ξεχνούν σε κρίσιμες μάλιστα περιόδους. Σε λίγες μέρες θα γιορταστεί ένα Εθνικό Έπος που εκτυλίχθηκε στο έδαφος αυτών των περιοχών.
Κώστας Κωστούλας
1ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ ΤΗΣ Π.Ε ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (10 βίντεο)