.png)
ΓΙΑ ΝΑ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΩΓΩΝΙΣΙΟΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΠΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΚΑΙ ΕΦΘΑΣΕ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ.
ΜΝΗΜΗ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑ
ΜΝΗΜΗ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑ
Του Κώστα Γ. Τσιλιμαντού.
Χυτή λαμπάδα το ανάστημα κάτω απ’ το μαύρο ράσο, μπρος καταρράχτης η πάλλευκη γενειάδα, φρύδια σμιχτά, πυκνά, κάτω από το πλατύ μέτωπο, μάτια αετίσια, δόντια μαργαριταρένια, (ακριβώς όπως του άρεσε ν’ ακούει το Γιανώτικο «δόντια πυκνά και μαργαριταρένια») και η μακαρισμένη φωνή σαν να ‘ρχεται από πολύ βαθιά -και μήπως δεν έρχεται;- ως να μιλούν οι αιώνες μαζί της.
Να ‘μαστε στις Βλαχέρνες , σε Ακολουθία των Χαιρετισμών. Μιλεί ο Αθηναγόρας.
« …και όλα είναι όπως τότε και τώρα. Όπως τώρα και τότε. Μα θα με ρωτήσετε. Σώθηκε η Πόλη;» Μικρή παύση. Το βλέμμα καρφώνεται σε αναπόληση. Απότομη εγρήγορση και ελαφριά κίνηση της κεφαλής. «Ποιος ξέρει; Ποιος μπορεί να ξέρει σε βάθος τις βουλές του Θεού».
Εκπαιδευτική εκδρομή του πανελλήνιου Συλλόγου καθηγητών, της ΟΛΜΕ, στην Κωνσταντινούπολη. Τον προσφωνεί ο λογοτέχνης και καθηγητής Γ. Βαλέτας και ο τότε πρόεδρος του Συλλόγου, καθηγητής Περδικάρης.
Στην ερώτηση των καθηγητών πως δεν κατάφερε το πατριαρχείο μετά την άλωση να εκχριστιανίσει τους μωαμεθανούς:
Ο Αθηναγόρας, αποφεύγοντας το σκόπελο, αντιπροβάλλει: «-Υπάρχουν στην ιστορία ερωτήσεις με κόκκινη μελάνη. Τι σημαίνει αυτό; Πως δεν υπάρχουν απαντήσεις. Όπως δεν υπάρχει απάντηση και ποιο σκοπό εξυπηρετούσε το «θέλημα Θεού» η Πόλη να αλωθεί.
-« Εδώ στο κελλί μου που μένω, έχω δυο βιβλία που διαβάζω, για να παίρνω δύναμη σε κάθε περίσταση. Η ανάγνωσή τους δεν τελειώνει ποτέ. Το πρώτο λέγεται Ευαγγέλιο. Ο λόγος του είναι απλός. Σαν το νερό της πηγής. Το διαβάζω από την αρχή και όταν φθάνω στο τέλος να το κλείσω, αρχίζω πάλι από την αρχή και πάλι.. Το δεύτερο βιβλίο λέγεται ελληνική καρδιά. Αυτό δεν έχει τέλος!…»
*
Ήταν Ηγέτης. Ήταν Μεγάλος. Η μεγαλοσύνη του επιβαλλόταν με μόνο το παρουσιαστικό του.
Επιστρέφοντας από τις Βλαχέρνες περνούσε από τα στενοσόκακα του Μπαλατά και του Φαναριού και όλος εκείνος ο μισαλλόδοξος όχλος που τον έβριζε και τον προπηλάκιζε πίσω Του, μόλις περνούσε από μπρός τους ο Αθηναγόρας, κάποια αόρατη δύναμη τους έσπρωχνε και προσηκωνόταν σε στάση σεβασμού. Δεν το άντεχαν καθιστοί στη μεγαλοσύνη του.
στη μεγαλοσύνη Του.
*
Εκτιμούσε ιδιαιτέρως τον δάσκαλο και το έργο του. Κάθε εορτή των Τριών Ιεραρχών όλος ο εκπαιδευτικός κόσμος συναθροιζόταν στο ταπεινό Του γραφείο. Εκεί έπλεκε το εγκώμιο τού δασκάλου ο Αθηναγόρας.
«- Τι μεγάλο πράμα να’ σαι δάσκαλος! Απ’ όλους τους Ρωμιούς στην πόλη δεν υπάρχει ούτε ένα παιδί μας στίς φυλακές. Κι αυτό το χρωστούμε σ’εσάς τους δασκάλους μας.
-Ήμουν Μητροπολίτης Κερκύρας. Σε μια περιοδεία μου στην επαρχία, καβάλα στο άλογο, συνάντησα στο δρόμο τον δάσκαλό μου. Κατέβηκα από το άλογο και, Μητροπολίτης εγώ, του φίλησα το χέρι!»
*
Αγαπούσε τα νιάτα. Χαιρόταν τους νέους ζευγαρωμένους. Μιλούσε για την αγάπη.
«-Όπου υπάρχει αγάπη οι άνθρωποι βρίσκονται ενωμένοι κάτω από την άγια σκέπη της. Οι διαφορές αρχίζουν, όταν η αγάπη υποχωρεί».
*
Δύσκολες ώρες του Κυπριακού. Το άγχος των ομογενών κατάδηλο στα πρόσωπά τους. Ακούραστος ο Αθηναγόρας έτρεχε παντού, ο ίδιος προσωπικά, σε κάθε εκκλησία της ενορίας να εμψυχώσει το αλαφιασμένο ποίμνιο. Στ’ αυτιά μου ακόμη η πρώτη του φράση: ΜΗ ΦΟΒΕΙΣΘΕ!
Φοβισμένα τα Μεγαλοσχολιτάκια και οι Ιωακειμειάδες περνούσαν, κάθε πρωί, κάτω από το πατριαρχικό μέγαρο, που μόνο μέγαρο δεν ήταν, για να πάνε στα αντίστοιχα σχολεία τους.
Στο παράθυρο ο Αθηναγόρας.
Περνούσαμε κάτω, άνοιγε τα χέρια του και μας ευλογούσε. Κι ακόμη μας έλεγε:
«Κι όταν θα λείπω, κι όταν από άλλες ασχολίες δεν με βλέπετε στο παράθυρο, είμαι πάντοτε μαζί σας!»
*
Κ αλύτερες μέρες κάποτε. Ο Καραμανλής στην Κωνσταντινούπολη. Βαδίζαμε τότε προς νέες σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων. ΤΟΤΕ! Πλημμυρισμένος μέσα κι έξω όλος ο αυλόγυρος του Πατριαρχείου από τους Ρωμιούς, που ξεσπούν σε επευφημίες , όταν περνούν ανάμεσά τους οι δυο ηγέτες. Ο θρησκευτικός και ο πολιτικός.
Γυρίζει τότε προς το ποίμνιό Του, το αγκαλιάζει με τη ματιά του ο ιεράρχης, κουνεί περήφανα το κεφάλι Του και αφήνει τον μεγάλο του λόγο: Αθάνατη Ρωμιοσύνη!
*
Ο δρόμος του, δρόμος των μεγάλων, δεν ήταν, δεν μπορούσε να ήταν ομαλός. Τις πίκρες που ένιωθε ο ουρανίσκος Του, τις τρικυμίες που δοκίμαζαν τα δυνατά Του σπλάχνα, τα μαρτυρικά βήματα του του Γολγοθά του, και το τραγικότερο όλων : Να ιδεί όλα Του τα μεγαλεπίβολα όνειρα να γίνονται στάχτες, τον κατατάσσει στη χορεία των τραγικών ιεραρχών.
*
Λίγες σταγόνες από τον ωκεανό της ψυχής του προσπάθησα να αποτυπώσω στο χαρτί. Αυτού για τον οποίο έχουν γραφεί πολλά και θα γραφούν ακόμη, που ερημίτης στο απόμερο κελλί Του στάθηκε στο κέντρο της πολυδιάστατης Ζωής. Γιατί, είν’ αλήθεια πως την ψυχή ενός μεγάλου ανθρώπου, δεν μπορεί να τη χωρέσουν τα βιβλία και καλύτερος τρόπος να τιμήσει κανείς τη μνήμη ενός μεγάλου δεν είναι τα πλατιά λόγια, αλλά η γόνιμη σιωπή.
https://tsilimantos.wixsite.com/kostastsilimantos
Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας στην Πωγωνιανή Πωγωνίου το #1965
Απόφοιτοι της Μεγάλης Σχολής του Γένους το 1968 (φωτο Taso Lolis)
Καλύτερο τρόπο μνημόσυνου δε βρίσκω τούτη την ώρα, παρά να κράξω τη μνήμη ν’ ανοίξει τους κρουνούς της, να κυλήσουν οι θύμησες, να ζωντανέψει ο Μεγάλος Απών. Να ακουστεί η φωνή Του. Περιττή η επίκληση. Σφαλνώ τα μάτια και ο Αθηναγόρας τινάζεται ολοζώντανος μπρός μου.Χυτή λαμπάδα το ανάστημα κάτω απ’ το μαύρο ράσο, μπρος καταρράχτης η πάλλευκη γενειάδα, φρύδια σμιχτά, πυκνά, κάτω από το πλατύ μέτωπο, μάτια αετίσια, δόντια μαργαριταρένια, (ακριβώς όπως του άρεσε ν’ ακούει το Γιανώτικο «δόντια πυκνά και μαργαριταρένια») και η μακαρισμένη φωνή σαν να ‘ρχεται από πολύ βαθιά -και μήπως δεν έρχεται;- ως να μιλούν οι αιώνες μαζί της.
Να ‘μαστε στις Βλαχέρνες , σε Ακολουθία των Χαιρετισμών. Μιλεί ο Αθηναγόρας.
« …και όλα είναι όπως τότε και τώρα. Όπως τώρα και τότε. Μα θα με ρωτήσετε. Σώθηκε η Πόλη;» Μικρή παύση. Το βλέμμα καρφώνεται σε αναπόληση. Απότομη εγρήγορση και ελαφριά κίνηση της κεφαλής. «Ποιος ξέρει; Ποιος μπορεί να ξέρει σε βάθος τις βουλές του Θεού».
Εκπαιδευτική εκδρομή του πανελλήνιου Συλλόγου καθηγητών, της ΟΛΜΕ, στην Κωνσταντινούπολη. Τον προσφωνεί ο λογοτέχνης και καθηγητής Γ. Βαλέτας και ο τότε πρόεδρος του Συλλόγου, καθηγητής Περδικάρης.
Στην ερώτηση των καθηγητών πως δεν κατάφερε το πατριαρχείο μετά την άλωση να εκχριστιανίσει τους μωαμεθανούς:
Ο Αθηναγόρας, αποφεύγοντας το σκόπελο, αντιπροβάλλει: «-Υπάρχουν στην ιστορία ερωτήσεις με κόκκινη μελάνη. Τι σημαίνει αυτό; Πως δεν υπάρχουν απαντήσεις. Όπως δεν υπάρχει απάντηση και ποιο σκοπό εξυπηρετούσε το «θέλημα Θεού» η Πόλη να αλωθεί.
-« Εδώ στο κελλί μου που μένω, έχω δυο βιβλία που διαβάζω, για να παίρνω δύναμη σε κάθε περίσταση. Η ανάγνωσή τους δεν τελειώνει ποτέ. Το πρώτο λέγεται Ευαγγέλιο. Ο λόγος του είναι απλός. Σαν το νερό της πηγής. Το διαβάζω από την αρχή και όταν φθάνω στο τέλος να το κλείσω, αρχίζω πάλι από την αρχή και πάλι.. Το δεύτερο βιβλίο λέγεται ελληνική καρδιά. Αυτό δεν έχει τέλος!…»
*
Ήταν Ηγέτης. Ήταν Μεγάλος. Η μεγαλοσύνη του επιβαλλόταν με μόνο το παρουσιαστικό του.
Επιστρέφοντας από τις Βλαχέρνες περνούσε από τα στενοσόκακα του Μπαλατά και του Φαναριού και όλος εκείνος ο μισαλλόδοξος όχλος που τον έβριζε και τον προπηλάκιζε πίσω Του, μόλις περνούσε από μπρός τους ο Αθηναγόρας, κάποια αόρατη δύναμη τους έσπρωχνε και προσηκωνόταν σε στάση σεβασμού. Δεν το άντεχαν καθιστοί στη μεγαλοσύνη του.
στη μεγαλοσύνη Του.
*
Εκτιμούσε ιδιαιτέρως τον δάσκαλο και το έργο του. Κάθε εορτή των Τριών Ιεραρχών όλος ο εκπαιδευτικός κόσμος συναθροιζόταν στο ταπεινό Του γραφείο. Εκεί έπλεκε το εγκώμιο τού δασκάλου ο Αθηναγόρας.
«- Τι μεγάλο πράμα να’ σαι δάσκαλος! Απ’ όλους τους Ρωμιούς στην πόλη δεν υπάρχει ούτε ένα παιδί μας στίς φυλακές. Κι αυτό το χρωστούμε σ’εσάς τους δασκάλους μας.
-Ήμουν Μητροπολίτης Κερκύρας. Σε μια περιοδεία μου στην επαρχία, καβάλα στο άλογο, συνάντησα στο δρόμο τον δάσκαλό μου. Κατέβηκα από το άλογο και, Μητροπολίτης εγώ, του φίλησα το χέρι!»
*
Αγαπούσε τα νιάτα. Χαιρόταν τους νέους ζευγαρωμένους. Μιλούσε για την αγάπη.
«-Όπου υπάρχει αγάπη οι άνθρωποι βρίσκονται ενωμένοι κάτω από την άγια σκέπη της. Οι διαφορές αρχίζουν, όταν η αγάπη υποχωρεί».
*
Δύσκολες ώρες του Κυπριακού. Το άγχος των ομογενών κατάδηλο στα πρόσωπά τους. Ακούραστος ο Αθηναγόρας έτρεχε παντού, ο ίδιος προσωπικά, σε κάθε εκκλησία της ενορίας να εμψυχώσει το αλαφιασμένο ποίμνιο. Στ’ αυτιά μου ακόμη η πρώτη του φράση: ΜΗ ΦΟΒΕΙΣΘΕ!
Φοβισμένα τα Μεγαλοσχολιτάκια και οι Ιωακειμειάδες περνούσαν, κάθε πρωί, κάτω από το πατριαρχικό μέγαρο, που μόνο μέγαρο δεν ήταν, για να πάνε στα αντίστοιχα σχολεία τους.
Στο παράθυρο ο Αθηναγόρας.
Περνούσαμε κάτω, άνοιγε τα χέρια του και μας ευλογούσε. Κι ακόμη μας έλεγε:
«Κι όταν θα λείπω, κι όταν από άλλες ασχολίες δεν με βλέπετε στο παράθυρο, είμαι πάντοτε μαζί σας!»
*
Κ αλύτερες μέρες κάποτε. Ο Καραμανλής στην Κωνσταντινούπολη. Βαδίζαμε τότε προς νέες σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων. ΤΟΤΕ! Πλημμυρισμένος μέσα κι έξω όλος ο αυλόγυρος του Πατριαρχείου από τους Ρωμιούς, που ξεσπούν σε επευφημίες , όταν περνούν ανάμεσά τους οι δυο ηγέτες. Ο θρησκευτικός και ο πολιτικός.
Γυρίζει τότε προς το ποίμνιό Του, το αγκαλιάζει με τη ματιά του ο ιεράρχης, κουνεί περήφανα το κεφάλι Του και αφήνει τον μεγάλο του λόγο: Αθάνατη Ρωμιοσύνη!
*
Ο δρόμος του, δρόμος των μεγάλων, δεν ήταν, δεν μπορούσε να ήταν ομαλός. Τις πίκρες που ένιωθε ο ουρανίσκος Του, τις τρικυμίες που δοκίμαζαν τα δυνατά Του σπλάχνα, τα μαρτυρικά βήματα του του Γολγοθά του, και το τραγικότερο όλων : Να ιδεί όλα Του τα μεγαλεπίβολα όνειρα να γίνονται στάχτες, τον κατατάσσει στη χορεία των τραγικών ιεραρχών.
*
Λίγες σταγόνες από τον ωκεανό της ψυχής του προσπάθησα να αποτυπώσω στο χαρτί. Αυτού για τον οποίο έχουν γραφεί πολλά και θα γραφούν ακόμη, που ερημίτης στο απόμερο κελλί Του στάθηκε στο κέντρο της πολυδιάστατης Ζωής. Γιατί, είν’ αλήθεια πως την ψυχή ενός μεγάλου ανθρώπου, δεν μπορεί να τη χωρέσουν τα βιβλία και καλύτερος τρόπος να τιμήσει κανείς τη μνήμη ενός μεγάλου δεν είναι τα πλατιά λόγια, αλλά η γόνιμη σιωπή.
https://tsilimantos.wixsite.com/kostastsilimantos