Παλαιόπυργος



  _

Ιστορία

Στην Ήπειρο ο Ελληνισμός εμφανίζεται από το 2100 π.Χ. σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα. Όπως φαίνεται και από τα ελληνικά κείμενα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας του Όμηρου, οι Ηπειρώτες συμμετείχαν σε μεγάλο βαθμό στις υποθέσεις των άλλων ελληνικών φυλών, παρότι ήταν απομακρυσμένοι λόγω της δύσκολης ορεινής περιοχής.
Το Πωγώνι θεωρείται κοιτίδα των Μολοσσικών φυλών. Καταρχήν, στους προϊστορικούς και στους πρώτους ιστορικούς χρόνους η περιοχή δεν ονομαζόταν «Πωγώνι». Το όνομα αυτό πιθανόν να το απέκτησε πολύ αργότερα στην βυζαντινή εποχή (7ος αιώνας μ.Χ.). Στην Αρχαία εποχή φαίνεται ότι αποτελούσε τμήμα της χώρας των Μολοσσών, του ηπειρωτικού φύλου που συνέδεε την καταγωγή του με τον ομηρικό Αχιλλέα και τους γενναίους Μυρμηδόνες του και που χάρισε στην ανερχόμενη μακεδονική δύναμη τη βασίλισσα Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου ( 4ος αιώνας π.Χ.). Αυτό φαίνεται και από το μεγάλο πλήθος θέσεων με επιφανειακά λείψανα από την προϊστορική εποχή και τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Συστάδες τύμβων (δύο συνοικισμοί κυβωτιόσχημων τάφων) που ανακαλύφθηκαν -από τον αρχαιολόγο Η.Ανδρέου, στη θέση Παλιουριά και Πλάση του Παλαιόπυργου, στην δεξιά όχθη του ποταμού Γορμού-μιλούν για μια συνήθεια ταφής των νεκρών που έχει τη ρίζα της στη Ρωσική στέπα.
Από το Πωγώνι πέρασε ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος για να φθάσει στην Ιταλία και να απειλήσει τότε την Ρώμη (3ος αιώνας). Τον ίδιο δρόμο (Κακαβιά-Καλπάκι) ακολούθησαν και οι Ρωμαίοι (Ρωμαϊκή κατάκτηση 167 π.Χ.) και παρέδωσαν 70 πόλεις των Μολοσσών στα στρατεύματα τους για λεηλασία.

Εδώ θα ιδρύσει ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Πωγωνάτος, επιστρέφοντας από στρατιωτικές επιχειρήσεις στην ιταλική χερσόνησο, την Πωγωνιανή και θα ανοικοδομήσει εκ βάθρων την μονή της Μολυβδοσκέπαστου (7ος αιώνας μ.Χ.).
Από την πολύπαθη περιοχή θα περάσουν πολλών ειδών εισβολείς και κατακτητές (Νορμανδοί, Σέρβοι, Αλβανοί, Τούρκοι και τελευταίοι οι Γερμανοί). Όλοι θέλουν να ελέγξουν την περιοχή αλλά οι πολυμήχανοι Πωγωνήσιοι θα αντιστέκονται στο πέρασμα των αιώνων. Ο Κακόλακκος ήταν η παλιά πρωτεύουσα του Πωγωνίου-έδρα του Μ.Μπότσαρη. Στον Κακόλακκο υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με το ιδιαίτερης αξίας τέμπλο της που είναι προσφορά της οικογένειας των Μποτσαραίων.
Στον Παλαιόπυργο (παλαιότερη ονομασία Μέβγεζα) ο Κούρτ πασάς είχε την «Κούλα» του (ένα κτίριο δηλαδή που συγκεντρώνονταν ένα μέρος της παραγωγής) και εδώ κατοικούσε ο «Μουτεσσαρίφης» (συλλέκτης φόρων) του Αλή Πασά. Στην θέση αυτή οι Παλαιοπυργίτες γκρέμισαν την «Κούλα» και έχτισαν την σημερινή αξιόλογη κεντρική εκκλησία του χωριού- αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου- με χρηματοδότηση των αδερφών Ιωάννη, Βασιλείου και Δημητρίου Παναγιώτου όπως αναφέρει ο Δ. Κεραμίδας στο βιβλίο του «Μέβγεζα». Στον Παλαιόπυργο (στη θέση Γκρέτση) βρίσκονται δύο νερόμυλοι, νεροτριβή, ένα πέτρινο τοξωτό γεφύρι και μονοπάτια που έχουν χαρακτηρισθεί διατηρητέα μνημεία.

Ο Παλαιόπυργος είναι χτισμένος σε υψόμετρο 800 μ., έχει πληθυσμό 93 κατοίκους (απογραφή 2001). Στη θέση "Παλιουριά" βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου. Κοντά στο χωριό υπάρχει το πέτρινο γεφύρι "Γκρέτσι" στο στενό φαράγγι του ποταμού Γορμού.
Ο ΠΑΛΑΙΟΠΥΡΓΟΣ ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΟΣ
ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ "ΓΚΡΕΤΣΙ" ΣΤΟ ΓΟΡΜΟ
. Αη Γιώργης Παλαιόπυργος Πωγωνίου
 ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΣΝΑΚ ΜΠΑΡ. ΠΑΛΑΙΟΠΥΡΓΟΣ ΠΩΓΩΝΙΟΥ
0201 0300

Πώς απαξιώθηκε γενικά το Πωγώνι

Vostiniotis-more/Ταξίδια (600 βίντεο).