Μαυροβούνι

Σε μικρή απόσταση από τα Άνω Ραβένια και σε υψόμετρο 800μ., συναντά κανείς το πιο μικρό χωριό,το μπαλκόνι του Δήμου, το Μαυροβούνι. Το όνομα του χωριού προέρχεται από την σύνθεση του επιθέτου «μαύρος» και του ουσιαστικού «βουνό». Αυτό μπορεί επίσης να θεωρηθεί και ως μετάφραση της τουρκικής λέξης Karadag, «kara=μαύρος και dag=βουνό».  Παλιότερα ήταν ένα από τα 46 χωριά του Ζαγορίου και στην τωρινή του θέση χτίστηκε μετά το 1706, όταν ο απόγονος του αρνήθρισκου Ισαήμ Αληζότ Πασάς -όπως αναφέρει ο ιστορικός Λαμπρίδης- "επέρασε δια πυρός και μαχαίρας τους κατοίκους του Μαυροβουνίου, για να αρπάξει την ευφορότατην πεδιάδα...". Αυτό συμπίπτει και με την προφορική παράδοση. 

Πριν το 1900 το χωριό διατηρούσε σχολείο, όπως και άλλα χωριά της περιοχής. Το 1928 χτίστηκε το σημερινό σχολείο, το οποίο προπολεμικά είχε πάνω από 40 μαθητές. Παλαιότερα και μέχρι το 1970 οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Στον εμφύλιο, λόγω της στρατηγικής θέσης του χωριού, έγιναν σκληρές μάχες τα Χριστούγεννα του 1947 με πολλά θύματα από τον Εθνικό και Δημοκρατικό Στρατό. Μετά την κατοχή οι κάτοικοι μαζικά εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες παρασυρόμενοι από το γενικό κλίμα μετανάστευσης. Σήμερα οι κάτοικοι λιγοστεύουν τους χειμερινούς μήνες και αυξάνονται τους καλοκαιρινούς. Με τους παραθεριστές που έρχονται να περάσουν ευχάριστες στιγμές σε έναν ιδανικό τόπο.  Οι λιγοστοί κάτοικοι στο παραδοσιακό καφενείο σε καλωσορίζουν προσφέροντας σου σπιτικά γλυκά και τσίπουρο. Από τον Προφήτη Ηλία, την κεντρική εκκλησία, που χτίστηκε το 1747, αγναντεύεις όλες τις κορυφές της Πίνδου, την θρυλική Γκραμπάλα, το Καλπάκι και τον Κασιδιάρη.
Πηγαίνοντας πάντα βόρεια περνάς μέσα από ένα μεγάλο και πυκνό δάσος βελανιδιάς. Μέσα σε αυτό βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη της άγριας πανίδας της περιοχής όπως λύκοι, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, κουνάβια, σκίουροι και πολλά είδη πουλιών.

(κείμενα Ν.Κατσένης)