.png)
Χαραυγή (Βάλτιστα) Πωγωνίου
Λαϊκή Βραδιά στη Χαραυγή Πωγωνίου Ιωαννίνων, 13 Αυγούστου 2013.
Λαϊκή Βραδιά στη Χαραυγή Πωγωνίου Ιωαννίνων, 13 Αυγούστου 2013.
#2013 #0813
Η ΧΑΡΑΥΓΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
Το χωριό χαραυγή ή Βάλτιστα όπως λεγόταν παλιά, είναι ένα από τα σαράντα χωριά της επαρχίας πωγωνίου. Βρίσκεται 60 χλμ. Βορειοδυτικά από τα Γιάννινα και είναι κτισμένο στήν πλαγιά του λόφου Πλάκα, νοτιοανατολικά απο τα Ακροκεραύνια όρη ή Μουργκάνα, πάνω στα σύνορα με την Αλβανία. Πάνω από το χωριό υπάρχουν 600 στρέμματα καστανιές, ενώ μέσα καί γύρω από αυτό, άφθονα περιβόλια και καρποφόρα δένδρα, πού ποτίζονται από πέντε κεντρικές πηγές και πολλές άλλες μικρότερες. Έτσι το καλοκαίρι ο επισκέπτης θα βρει τόση δροσιά πού σε λίγα χωριά συναντάς στο Πωγώνι.
Η Χαραυγή υπάγεται διοικητικά στό Πωγώνι, αλλά τα ήθη και τα έθιμά της συγγενεύουν περισσότερο μέ την Δρόπολη.Έτσι βρίσκουμε αντιστοιχίες στο πολυφωνικό τραγούδι, στα έθιμα του γάμου, στη στολή της νύφης,κ.α.Το Χωριό κάηκε κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου και ξανακτίστηκε στη δεκαετία του πενήντα μέσα στη φτώχεια,από τα ψίχουλα του περίφημου δόγματος Τρούμαν, γιαυτό και τα περισσότερα σπίτια του είναι μικρά και κακοφτιαγμένα.Σήμερα το Χωριό έχει 40 περίπου (μόνιμους) κατοίκους, 110 σπίτια, ένα σχολείο( πού δεν λειτουργεί ), μία κεντρική εκκλησία ''Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ'', πού είναι ο προστάτης της αδελφότητας, και 7 εξωκλήσια, πού το ένα εξ' αυτών''Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ '' είναι το καμάρι του χωριού μιας και βρίσκεται κτισμένο ψηλά στο λόφο της αετόπετρας απ' όπου αγναντεύεις όλη τήν γύρω περιοχή.
Ο δρόμος έγινε τό 1963 ύστερα από πολύ κόπο και με πολλά λάθη στη χάραξη τού εδάφους, σήμερα είναι ασφαλτοστρωμένος και με καινούργια την γέφυρα του γυφτοπόταμου.Η ιστορία του χωριού είναι η εξής. Λέγεται και θεωρείται βάσιμο, ότι το Χωριό το χτίσανε άνθρωποι κυνηγημένοι από τούς Τούρκους, πού βρήκαν καταφύγιο στην κορυφή του λόφου Μπίτζα. Ενώ το όνομα Βάλτιστα, το πήρε από το βάλτο που υπήρχε στο μεσοχώρι και συγκεκριμένα στη θέση Αναβρυά. Τα νερά όμως έφαγαν σιγά-σιγά το έδαφος στο κάτω μέρος του βάλτο, δημιούργησαν έναν βαθύ λάκκοκαι έτσι αποστραγγίστηκε ο τόπος.
Ο δρόμος έγινε τό 1963 ύστερα από πολύ κόπο και με πολλά λάθη στη χάραξη τού εδάφους, σήμερα είναι ασφαλτοστρωμένος και με καινούργια την γέφυρα του γυφτοπόταμου.Η ιστορία του χωριού είναι η εξής. Λέγεται και θεωρείται βάσιμο, ότι το Χωριό το χτίσανε άνθρωποι κυνηγημένοι από τούς Τούρκους, πού βρήκαν καταφύγιο στην κορυφή του λόφου Μπίτζα. Ενώ το όνομα Βάλτιστα, το πήρε από το βάλτο που υπήρχε στο μεσοχώρι και συγκεκριμένα στη θέση Αναβρυά. Τα νερά όμως έφαγαν σιγά-σιγά το έδαφος στο κάτω μέρος του βάλτο, δημιούργησαν έναν βαθύ λάκκοκαι έτσι αποστραγγίστηκε ο τόπος.
Οι βαλτιστινοί ήταν από παλιά δεμένοι με τον τόπο τους και μόχθησαν γιά την πατρίδα και την λευτεριά. Στά χρόνια της τουρκοκρατίας τα παλικάρια της Βάλτιστας αρματολοί στα βουνά με μπροστάρη τον Γιώργο Κάτση (Καπετάν φουρτούνα), που είχε πρωτοπαλικαρά του, τον Φλιούκο ( σκοτώθηκε ύστερα από προδοσιά), τον Βαγγέλη Θύμιο, τον Γιώργο Βόκολο (δολοφονήθηκε μπαμπέσικα από τουρκόπουλο),τον Βασίλη Βόκολο και τον Μιχάλη Κύρκο. Σήμερα η Χαραυγή παραμένει ένα πανέμορφο χωριό πνιγμένο μέσα στό πράσινο όπου θα μπορούσε ο κάθε επισκέπτης του να παραμείνει σε αυτό γιά αρκετό χρονικό διάστημα και να απολαύσει την μαγεία της φύσης ακούγοντας το κελάηδισμα του αηδονιού του γκιώνη ακόμη και της κουκουβάγιας πίνοντας το βραδάκι το τσίπουρό του σε ένα απο τα τρία καφενεία πού διαθέτει το χωριό μας.
