.png)
Η Πωγωνιανή ήταν παλιά μεγάλο χωριό και σήμερα είναι σχεδόν έρημο | Φωτ. ΑΡΧΕΙΟ ΘΟΔ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ
Το Πωγώνι της εγκατάλειψηςΕΠΙΛΕΚΤΙΚΑ
25.08.23 16:00
Μιχάλης Μακρόπουλος*
Στον δρόμο από το Καλπάκι για την Κακαβιά, αριστερά μετά τη λίμνη Ζαραβίνα, είναι ένα τσιμεντένιο σκέλεθρο. Θα ήταν εκθετήριο παραδοσιακών προϊόντων. Χτίστηκε κι εγκαταλείφθηκε, χωρίς ποτέ να χρησιμοποιηθεί. Αυτό το «θα ήταν» είναι ό,τι δίνει στο Πωγώνι τον τωρινό του χαρακτήρα, και το μόνο «είναι» που του απομένει είναι η αναμφίβολη ομορφιά του. Με πρόφαση κάτι που ποτέ δεν υλοποιείται, γίνονται έργα κι αφήνονται έπειτα να ρημάξουν, δεν ξέρω σε όφελος τίνος, αλλά πάντως σε βάρος ενός τόπου που σβήνει.
Δίπλα στο χωριό Ζάβροχο είναι το «Μουσείο Υδροκίνησης» - ένα πέτρινο κτίσμα με περιβάλλοντα χώρο διαμορφωμένο με λιθόστρωτα μονοπάτια, περίπτερο κ.λπ. Μόνο που δεν «είναι», αλλά «θα ήταν». Η πρόσοψη γκρεμίστηκε, ο χώρος γύρω αφέθηκε αφρόντιστος, το «μουσείο» είναι κλειστό, κανένας δεν ενδιαφέρεται, κανείς δεν ασχολείται. Πεταμένα λεφτά. Πόσα;
Και τελευταίο σε τούτη τη σειρά κτιριακών φαντασμάτων που στοιχειώνουν την ερημιά: στην Πωγωνιανή, το Μουσείο Γιάννη Κολέφα, ψηφιδογράφου και ζωγράφου από το Σταυροσκιάδι Πωγωνίου. Ο Γιάννης Κολέφας αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ το 1955, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη ζωγραφική και την αποκατάσταση ψηφιδωτών, στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Ραβένα, για είκοσι και περισσότερα έτη εργάστηκε ως συντηρητής ψηφιδωτών, από το 1965 έως το ’74 στο Βυζαντινό Μουσείο ως στέλεχος και διδάσκων στο Κεντρικό Εργαστήριο Συντηρήσεως και Αποκαταστάσεως Ζωγραφιών και Ψηφιδωτών και από το 1984 ως επίκουρος καθηγητής στην ΑΣΚΤ.
Εως το 2021, κάποια έργα του, ιδιοκτησία της χήρας του Κάτιας Κολέφα, επίσης ψηφιδογράφου, στεγάζονταν στο κλειστό σχολείο στην Πωγωνιανή. Με προϋπολογισμό 400.000 ευρώ, ολοκληρώθηκε εκείνη τη χρονιά στην Πωγωνιανή το «Εργαστήριο Ψηφιδογραφίας και Εκθετήριο Εργων Τέχνης των Γιάννη και Νίκου Κολέφα», σε ιστορικό διατηρητέο κτίριο οικοδομημένο το 1870. «Εργαστήριο Ψηφιδογραφίας» σε εισαγωγικά, γιατί στην ουσία δεν λειτούργησε ποτέ. Και όσο για το μουσείο, ή «εκθετήριο», είναι ένα κλειδωμένο φάντασμα που περιμένει τους ανύπαρκτους επισκέπτες, δίχως σχεδόν κανένας, ώς και στα χωριά του Πωγωνίου ακόμα, να γνωρίζει την ύπαρξή του ή να ασχολείται μ’ αυτό, και σίγουρα χωρίς να ιδρώνει το αυτί των τοπικών αρχών, που δεν το συστήνουν στους λιγοστούς, έστω, ξένους που επισκέπτονται την περιοχή, δεν το σέβονται, δεν εκτιμούν την αξία όσων έργων στεγάζονται μέσα, δωρισμένων με αγάπη από την Κάτια Κολέφα.
Ενα παράθυρο ξεχάστηκε φέτος ανοιχτό, πουλιά μπήκαν, βρόμισαν τα έργα. Ε και;…
Στις πινακίδες στο Καλπάκι, εκεί όπου ο δρόμος Ιωαννίνων-Κόνιτσας διασταυρώνεται με τον δρόμο για Κακαβιά, θα έπρεπε να προστεθεί ακόμα μία: «Καλώς ήρθατε στο Πωγώνι της εγκατάλειψης».
Στον δρόμο από το Καλπάκι για την Κακαβιά, αριστερά μετά τη λίμνη Ζαραβίνα, είναι ένα τσιμεντένιο σκέλεθρο. Θα ήταν εκθετήριο παραδοσιακών προϊόντων. Χτίστηκε κι εγκαταλείφθηκε, χωρίς ποτέ να χρησιμοποιηθεί. Αυτό το «θα ήταν» είναι ό,τι δίνει στο Πωγώνι τον τωρινό του χαρακτήρα, και το μόνο «είναι» που του απομένει είναι η αναμφίβολη ομορφιά του. Με πρόφαση κάτι που ποτέ δεν υλοποιείται, γίνονται έργα κι αφήνονται έπειτα να ρημάξουν, δεν ξέρω σε όφελος τίνος, αλλά πάντως σε βάρος ενός τόπου που σβήνει.
Δίπλα στο χωριό Ζάβροχο είναι το «Μουσείο Υδροκίνησης» - ένα πέτρινο κτίσμα με περιβάλλοντα χώρο διαμορφωμένο με λιθόστρωτα μονοπάτια, περίπτερο κ.λπ. Μόνο που δεν «είναι», αλλά «θα ήταν». Η πρόσοψη γκρεμίστηκε, ο χώρος γύρω αφέθηκε αφρόντιστος, το «μουσείο» είναι κλειστό, κανένας δεν ενδιαφέρεται, κανείς δεν ασχολείται. Πεταμένα λεφτά. Πόσα;
Και τελευταίο σε τούτη τη σειρά κτιριακών φαντασμάτων που στοιχειώνουν την ερημιά: στην Πωγωνιανή, το Μουσείο Γιάννη Κολέφα, ψηφιδογράφου και ζωγράφου από το Σταυροσκιάδι Πωγωνίου. Ο Γιάννης Κολέφας αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ το 1955, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη ζωγραφική και την αποκατάσταση ψηφιδωτών, στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Ραβένα, για είκοσι και περισσότερα έτη εργάστηκε ως συντηρητής ψηφιδωτών, από το 1965 έως το ’74 στο Βυζαντινό Μουσείο ως στέλεχος και διδάσκων στο Κεντρικό Εργαστήριο Συντηρήσεως και Αποκαταστάσεως Ζωγραφιών και Ψηφιδωτών και από το 1984 ως επίκουρος καθηγητής στην ΑΣΚΤ.
Εως το 2021, κάποια έργα του, ιδιοκτησία της χήρας του Κάτιας Κολέφα, επίσης ψηφιδογράφου, στεγάζονταν στο κλειστό σχολείο στην Πωγωνιανή. Με προϋπολογισμό 400.000 ευρώ, ολοκληρώθηκε εκείνη τη χρονιά στην Πωγωνιανή το «Εργαστήριο Ψηφιδογραφίας και Εκθετήριο Εργων Τέχνης των Γιάννη και Νίκου Κολέφα», σε ιστορικό διατηρητέο κτίριο οικοδομημένο το 1870. «Εργαστήριο Ψηφιδογραφίας» σε εισαγωγικά, γιατί στην ουσία δεν λειτούργησε ποτέ. Και όσο για το μουσείο, ή «εκθετήριο», είναι ένα κλειδωμένο φάντασμα που περιμένει τους ανύπαρκτους επισκέπτες, δίχως σχεδόν κανένας, ώς και στα χωριά του Πωγωνίου ακόμα, να γνωρίζει την ύπαρξή του ή να ασχολείται μ’ αυτό, και σίγουρα χωρίς να ιδρώνει το αυτί των τοπικών αρχών, που δεν το συστήνουν στους λιγοστούς, έστω, ξένους που επισκέπτονται την περιοχή, δεν το σέβονται, δεν εκτιμούν την αξία όσων έργων στεγάζονται μέσα, δωρισμένων με αγάπη από την Κάτια Κολέφα.
Ενα παράθυρο ξεχάστηκε φέτος ανοιχτό, πουλιά μπήκαν, βρόμισαν τα έργα. Ε και;…
Στις πινακίδες στο Καλπάκι, εκεί όπου ο δρόμος Ιωαννίνων-Κόνιτσας διασταυρώνεται με τον δρόμο για Κακαβιά, θα έπρεπε να προστεθεί ακόμα μία: «Καλώς ήρθατε στο Πωγώνι της εγκατάλειψης».
.jpg)