Vostiniotis: Παρακάλαμος

ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΣ ΠΩΓΩΝΙΟΥ

Ο Παρακάλαμος είναι από τα πιο σημαντικά οικονομικά και διοικητικά κέντρα της κοιλάδας του Άνω Καλαμά.

Από το 1998 έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Άνω Καλαμά.

Η παλαιότερη ονομασία του ήταν ΠΟΓΔΟΡΙΑΝΗ ή ΠΟΓΔΟΡΑ. Λέξη σλαβική που σημαίνει υποβούνιος τόπος.

Η μετονομασία του επί το ελληνικότερο δεν ήταν και η καλύτερη αφού αν ήθελαν να προσδιορίσουν την περιοχή θα έπρεπε να την ονομάσουν παρά τον Γόρμο και όχι παρά τον Καλαμά αφού ο παραπόταμος (Γόρμος) περνάει από το χωριό και όχι ο Καλαμάς.

Πότε κτίστηκε το χωριό δεν είναι γνωστό. Ωστόσο για πρώτη φορά μνημονεύεται στα 1430, εποχή που οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την περιοχή και η Πογδόριανη είναι από τα πρώτα χωριά που δηλώνουν υποταγή στους κατακτητές για αντάλλαγμα χαρίζεται (γίνεται τιμάριο ) της Βελιδέ σουλτάνας.

Από την κατάκτηση και μετά, για τα επόμενα διακόσα χρόνια, η Πογδόριανη διαπρέπει οικονομικά. Στα 1730 ο Παπαχρήστος Φιλίτης, πατέρας του Δοσιθέου Φιλίτη ο οποίος διετέλεσε μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας, ίδρυσε το δημοτικό σχολείο, το οποίο στα 1873 σύμφωνα με την γνωστή εκπαιδευτική στατιστική του επισκόπου Βελλάς, είχε 48 μαθητές, ενώ στο χωριό ζούσαν 124 οικογένειες.

Στις 4 Νοεμβρίου του 1912 το χωριό καταστρέφεται από τούς Τούρκους.

Έτσι ο νέος οικισμός δημιουργείται πια κάτω στον κάμπο, εκεί που πρώτα ήταν οι καλύβες και παίρνει την ονομασία Παρακάλαμος.

΄Αλλοι οικισμοί είναι τα Μπολέικα, Σταυροδρόμι και Μοσχομάντσα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ο πληθυσμός ανέρχεται στους 1.000 μόνιμους κατοίκους. Ασχολία τους κατά βάση είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία.

Ο Παρακάλαμος θεωρείται πηγή καλλιτεχνών στο δημοτικό τραγούδι.

Οι Ρώμηδες του Παρακαλάμου καλλιέργησαν την μουσική.

Μετά τον πόλεμο του 1940-41, η ζωή τους άλλαξε ριζικά καθώς βαφτίστηκαν Χριστιανοί Ορθόδοξοι και τους δόθηκαν ονόματα και επώνυμα.

Η διάσωση, η καλλιέργεια και η διάδοση της δημοτικής μουσικής οφείλεται κατά μεγάλο μέρος σε αυτούς. Το συγκρότημα των οργανοπαιχτών, που το έλεγαν τότε τακίμι( takim τουρκ. = συντροφιά, παρέα, συγκρότημα) ή ζυγιά και αργότερα κομπανία, αποτελούνταν από 4 βασικά όργανα: κλαρίνο, βιολί, λαούτο, ντέφι.

Το Ηπειρώτικο Πολυφωνικό Τραγούδι αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μουσικές φόρμες στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια αλλά και στο παγκόσμιο ρεπερτόριο της Λαϊκής Πολυφωνίας.

Η καταγωγή αυτής της πολυφωνικής φόρμας ανάγεται σε πολύ παλιές, ίσως ακόμη και προελληνικές εποχές.

Οι μελωδίες των πολυφωνικών τραγουδιών, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας είναι οι μοναδικές στον ελλαδικό χώρο Στις μέρες μας το ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι το συναντάμε σε ελάχιστα χωριά του Νομού Ιωαννίνων και μέσα σε αυτά είναι και ο Παρακάλαμος που διαθέτει το δικό του Πολυφωνικό Συγκρότημα, με μέλη ντόπιους τραγουδιστές που δραστηριοποιείται τις τελευταίες δεκαετίες.

Η συμμετοχή του Πολυφωνικού σε Διεθνής Συναντήσεις Πολυφωνικών τραγουδιών είναι σημαντική.

Ανάμεσα στα άλλα, στο χωριό υπάρχει Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, ΑγροτικήΤράπεζα, Αγροτικό Ιατρείο και Κτηνιατρειό.